Upadłość likwidacyjna to proces, którego celem jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli ze środków pochodzących ze zbycia majątku przedsiębiorstwa upadłego. Proces likwidacyjny polega na przejęciu przez syndyk majątku przedsiębiorstwa, a następnie sprzedaży aktywów przedsiębiorstwa. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży służą zaspokojeniu potrzeb wierzycieli.
Przebieg postępowania upadłościowego
Postępowanie upadłościowe rozpoczyna się w dniu wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Wniosek do sądu może zostać złożony przez dłużnika lub wierzycieli. Po wydaniu przez sąd właściwego ogłoszenia zarząd nad firmą oraz cały jej majątek zostają przejęte przez syndyk. Niezbędne jest, aby dotychczasowy zarząd firmy ściśle współpracował z syndykiem m.in. w celu wydania dokumentacji księgowej oraz przekazaniu majątku upadłego przedsiębiorstwa. Kolejno następuje ustalenie masy upadłościowej, spis inwentarza, opracowanie planu likwidacyjnego, likwidacja masy upadłości oraz plan podziału.
Upadłość likwidacyjna przeprowadzana jest w sytuacji, kiedy wszystkie dotychczasowe działania dłużnika nie przyniosły żadnych efektów. W trakcie postępowania upadłościowego podmiot upadły traci prawo do zarządzania oraz dysponowania majątkiem firmy.
Syndyk przygotowuje plan podziału środków uzyskanych ze zbycia masy upadłościowej między wierzycieli oraz ustala sposób sprzedaży majątku. Masa upadłościowa może zostać podzielona na mniejsze elementy lub zostać spieniężona w całości. Zakończenie postępowania upadłościowego następuje w momencie realizacji ostatecznego planu podziału środków oraz zatwierdzeniu go przez sędziego-komisarza.
Upadłość likwidacyjna traktowana jest powszechnie jako najgorsze rozwiązanie dla przedsiębiorstwa, jednak postępowanie to posiada również swoje zalety. Złożenie do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości pozwala zabezpieczyć majątek zarządu oraz chroni go przed odpowiedzialnością cywilną i karną. Ponadto przedsiębiorca może w trakcie trwania postępowania likwidacyjnego rozpocząć nową działalność.
Odpowiedzialność członków zarządu przedsiębiorstwa
W sytuacji, w której egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Istnieją jednak pewne przesłanki, które mogą wpłynąć na uwolnienie się członka zarządu od ponoszenia odpowiedzialności. W tym celu niezbędne jest wykazanie, że wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony we właściwym czasie lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Podstawą do uchylenia odpowiedzialności może być również wykazanie, że niezgłoszenie wniosku o upadłość nie nastąpiło z winy członka zarządu. Wykazanie, że wierzyciel nie poniósł szkody w wyniku niezatwierdzenia układu, niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego również może wpłynąć korzystnie na uchylenie odpowiedzialności członka zarządu.
Niemniej jednak członkowie zarządu podlegają odpowiedzialności karnej w sytuacji, kiedy przedsiębiorstwu grozi niewypłacalność lub upadłość, a nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, firma spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych wierzycieli, tym samym działając na szkodę pozostałych. Wykazanie takiego działania może skutkować nałożeniem na członków zarządu grzywny, ograniczeniu wolności lub pozbawieniu wolności do dwóch lat.